Thea van Beers verzamelde in 2014 voor het toenmalige ‘Groos op Hoogland’ een flink aantal oud-Hooglandse recepten en nagerechten. De VDH brengt ze -een decennium later- weer naar de keuken.

Vandaag publiceren we een drietal typisch winterse gerechten. Het is stevige kost. Ze waren – en zijn vaak nog- populair in Hoogland: erwtensoep, hutspot en balkenbrij.

De VDH publiceerde op 13 januari 2025 al drie hoofdgerechten uit de verzameling: Melkmoes, toddenmuis en sla met papstip (en paling).

Daarna volgden op 5 februari de recepten voor vijf oud-Hooglandse stamppotgerechten: ‘Perenmuis’, ‘Vijfschaft’, ‘Blote billetjes in het gras’, ‘Stimpstamp met karnemelksaus’ en ‘Stamppot van Soester knollen’.

Op 27 april 2025, was het tijd voor een vijftal oud-Hooglandse nagerechten Hoogland: ‘Lammetjespap’, ‘Hangop’, ‘Griesmeelpudding met bessensaus’, ‘Custard’ en ‘Smoort’.

ERWTENSOEP

Ingrediënten:
3 varkenspootjes of krabbetjes,
een stukje rookspek,
rookworst,
1 zakje spliterwten,
3 grote preien,
een halve knolselderij,
1 ui,
1 winterwortel,
1 bos selderij,
1 grote aardappel,
3 rundvleesbouillonblokjes,
2 tuinkruidenbouillonblokjes
zout/verse peper
laurierblaadje

Bereiding:
Breng de spliterwten aan de kook met 2 liter water, het rookspek, de pootjes of krabbetjes, laurierblaadjes en peperkorrels en zout. Draai het vuur laag, schep het schuim van het oppervlak en leg een deksel schuin op de pan. Kook ca. 40 minuten.

Maak intussen de preien schoon en snijd ze in ringen. Schil de aardappel en selderijknol en zo nodig de winterwortel en snijd alles in blokjes. Schep het vlees uit de soep en snijd in blokjes. Voeg dit met de prei, wortel, aardappels en knolselderij bij de spliterwten en kook ca. 45 minuten. Voeg de laatste 15 minuten de rookworst toe. Hak de selderij. Neem de worst uit de pan en snijd in stukken. Voeg de plakjes worst met de selderij toe en warm nog ca. 5 minuten door.

HUTSPOT

Ingrediënten:
1 kg Aardappelen,
1 kg Winterpeen,
150 gram spekblokjes,
750 gr. uien,
2 Groente bouillonblokjes.

Eventueel:
1 pot bruine bonen,
Boter,
Peper en zout.

Bereiding:
Bak de spekjes uit in een grote pan. Haal ze dan uit de pan, laat het vet achter. Doe de in vieren gesneden aardappels in de pan met wat water en leg daar bovenop de in blokjes gesneden wortel, doe er de bouillonblokjes bij en laat het geheel gaar koken.

Snijd de uien in niet te kleine stukjes en bak deze op matig vuur. Doe vlak voordat de aardappelen gaar zijn de pot bruine bonen erbij, met het vocht. Als de aardappels en wortels gaar zijn giet ze dan af en stamp ze fijn. Voeg ook de uien en de spekjes bij de stamppot. Tot slot een klont boter en wat hete melk en roer het geheel op een laag vuur goed door.

BALKENBRIJ

Ingrediënten:
3 liter water,
1000 gram kopvlees van een varken, of 1000 gram varkenspoelet,
500 gram vet spek,
4 theelepels zout,
4 eetlepels rommelkruid,
1000 gram boekweitmeel.

Eventueel ook nog 150 gram gewelde rozijnen.
Als u geen rommelkruid kunt krijgen, maak dan een eigen mengsel van zwarte peper, anijszaad, piment, gemalen kruidnagel, nootmuskaat en kaneel.

Bereidingswijze:
Zet het water op en kook daarin het varkensvlees en het spek en doe er wat zout bij. Laat een uurtje pocheren en haal het vlees en het spek uit de pan. Snijd het vlees zeer fijn en het spek in dobbelsteentjes. Verhit het kookvocht, doe het vlees en het spek erbij, samen met de rozijnen en het rommelkruid. Voeg er in één keer het boekweitmeel aan toe, blijf roeren en laat het boekweitmeel gaar worden. Dat neemt een klein kwartiertje in beslag.

De massa is nu zo gebonden dat er een lepel in blijft staan. Neem een aardewerk vorm, spoel die om met koud water en giet het mengsel erin. Laat alles goed afkoelen. Stort de balkenbrij op een platte schaal, snijd ze in plakken, haal ze door de bloem en bak ze in boter (of reuzel) rondom bruin. Lekker op brood, bij de rode kool of om zo op te eten.