Hoogland heeft een aartsbisschop aan Nederland geleverd! Het was Hendrik van de Wetering. De Mrg. Van de Weteringstraat in Hoogland-West is naar hem vernoemd. Hij was ook de eerste rooms-katholieke bisschop met de titel ‘Bisschop van Gaza’.
Vandaag, 15 augustus 2025, worden we er in de Hooglandse ‘Kalender van het Verleden’ aan herinnerd, dat Hoogland een aartsbisschop heeft voortgebracht. Vandaag staat in de Kalender het volgende:
15-08-1924
Er wordt een gedenksteen onthuld ter gelegenheid van het 50-jarig Priesterfeest van Mgr. Van de Wetering, aartsbisschop van Utrecht, geboren te Hoogland.
Geboren in Hoogland
Hendrik, soms ook Henricus, Van de Wetering was de vierde aartsbisschop van Utrecht. Hij leidde het aartsbisdom bijna vijfendertig jaar, van 1895 tot zijn overlijden in 1929. Van de Wetering werd op 26 november 1850 geboren in een welgesteld gezin in Hoogland. Hij was de zoon van Antonie van de Wetering, graanhandelaar, en Jannetje van de Wetering. Het gezin verhuisde in 1859 naar Amersfoort.
Bisschopswijding
Na vele posities in de Katholieke Kerk doorlopen te hebben, benoemde paus Leo XIII Van de Wetering tot hulpbisschop van Utrecht. Hij ontving zijn bisschopswijding op 24 maart 1894 uit handen van de bisschop van Haarlem, Caspar Bottemanne, omdat de aartsbisschop van Utrecht, Snickers, te ziek was om de honneurs waar te nemen. Snickers overleed een week later en Van de Wetering werd benoemd tot diens opvolger.
Titulair Bisschop van Gaza
Paul Leo benoemde Van de Wetering niet alleen tot hulpbisschop van Utrecht, maar ook tot titulair Bisschop van Gaza, het gebied in het Midden-Oosten, dat op dit moment zo in het nieuws is. Hij was de eerste bisschop met die titel. In de Rooms-Katholieke Kerk verwijst een titulair bisdom naar een bisdom dat in het verleden heeft bestaan, maar niet langer een actieve bisschopszetel is. Eind 19e eeuw besliste de paus om het bisdom Gaza als eretitel te bezorgen aan verdienstelijke prelaten (hooggeplaatste geestelijke, red.).
Aartsbisschop met veel gezag
Het bisschopsambt van Hendrik van de Wetering kende vele gezichten. In een artikel van KRO-NCRV wordt hij ‘een ware kerkenbouwer’ genoemd. ‘Tijdens zijn bestuur zijn er in het aartsbisdom 137 nieuwe kerken gebouwd, terwijl er 68 nieuwe parochies zijn gesticht.’
Van de Wetering heeft ook een cruciale rol gespeeld bij de totstandkoming van de Katholieke Universiteit Nijmegen. ‘De oprichting van de Nijmeegse universiteit is één van de hoogtepunten van de katholieke emancipatie, iets waarvoor Van de Wetering zich zijn leven lang inzette.’
Van de Wetering wordt getypeerd als ‘een nuchtere bisschop, geen groot intellectueel’. Hij toonde zich nogal bezorgd over het verval der zeden. ‘Hij waarschuwde bijvoorbeeld voor te lang durende verkeringen, de toenemende ‘danswoede’ en de soms ‘onvoegzame en zelfs schaamteloze’ kleding van vrouwen’.
De KRO-NCRV- beschrijving meldt ook, dat Van de Wetering op 15 augustus 1924 de latere Kardinaal Bernardus Alfrink tot priester heeft gewijd.
Het artikel concludeert met de uitsmijter: ‘Van de Wetering werd herinnerd als een aartsbisschop met veel gezag, maar ook als een kerkbestuurder die niet bijzonder geliefd was’.
Drie straten vernoemd
In de provincie Utrecht zijn drie straten naar de Hooglandse aartsbisschop vernoemd. In Utrecht-Oost en in Hilversum bestaat een Monseigneur van de Weteringstraat.
En wie kent in Hoogland niet de Mgr. Van de Weteringstraat in Hoogland-West? In 1941 besloot men tot de aanleg van deze weg tussen de Bunschoterstraat en de Coelhorsterweg/Slaagseweg. De nieuwe straat die zo ontstond, mocht ook wel een nieuwe naam hebben. Daarom besloot de gemeente Hoogland in 1949 deze te noemen naar Hendrik van de Wetering. Want de Hooglanders waren destijds bijzonder trots dat een dorpsgenoot aartsbisschop was geworden.
Gedenkplaat verdwenen
Klik/tik voor een vergroting
In de ‘Kalender van het Verleden’ van Hoogland staat dat op 15-08-1924, dus vandaag precies 101 jaar geleden, een gedenksteen in de buitenmuur van de Sint Martinuskerk is onthuld ter gelegenheid van het 50-jarig Priesterfeest van Mgr. Van de Wetering. Bij een foto van de plaquette, daterend van vóór 1940, wordt al in 2013 in het blad Oud-Utrecht gemeld, dat de gedenksteen niet meer op de muur van de kerk aanwezig is.
Betrokkenen bij de Sint Martinuskerk weten niet waar de stenen plaat met inscriptie is gebleven. De Historische Kring Hoogland heeft een speurtocht in de Sint Martinuskerk gedaan, zelfs in de kelderverblijven en op zolder. Ook dat heeft geen resultaat opgeleverd.
Ruud Hopster, voorzitter van de Historische Kring Hoogland: ‘We kunnen dus gevoegelijk aannemen dat die gedenkplaat echt is verdwenen.’
Meer informatie:
Foto’s: Wikipedia.
Bovenste foto: Van de Weterings grafmonument aan de Utrechtse Prinsesselaan -de bisschop in volle lengte afgebeeld in mozaïek- is ontworpen door Charles Eyck.